Goede daden worden vaak niet erkend. Ook Boiler
Room-programmator Gabriel Szatan heeft met dat euvel te maken. Hij komt over
als een gladde feestschuimer die geïnterviewd wordt met blikjes goedkoop
Tsjechisch bier in de hand, maar in feite is deze miskende figuur de beschermer
en held van vrouwen en minderheden. Omdat anderen dit niet willen erkennen, zegt
Gabriel het dan zelf maar, en wel op motivational
workshops voor jonge ondernemers.
Szatan sprak op het And&-festival in Leuven, een
festival over de toekomst. Nu is die toekomst zonder twijfel het meest deprimerende
aspect van het heden. Zonder toekomst zou het heden er een stuk rooskleuriger
uitzien. Toch moesten ze op And& per se in het wespennest porren, en
voerden ze sprekers op om te proberen een laagje glans aan te brengen op de
aanstormende ramp die ‘de komende decennia’ heet. Er kwamen mensen als Daan
Roosegarde, die een luchtzuiveringstoren ontwikkelde, en Lucy McRae, die de mensheid
een jurk aanbiedt die de gemoedstoestand van degene die hem draagt aanvoelt, en
zijn kleur daaraan aanpast. Hekserij! Blasfemie! Nu ja, McRae’s jurk haalde in
2007 de eerste plek op de ‘Inventions of the Year’-lijst van Time Magazine, en
sindsdien is er vrij weinig over gehoord. Dat is dus een eerder traag werkende
bedreiging voor de waardigheid van het mensenras.
Daarnaast organiseerde And& de Failing Forward-workshop.
Ondernemers en andere succesvolle figuren spraken over hoe hun tegenslagen hen sterker
gemaakt hadden. De eerste spreker, Peter Decuypere, de dancepromotor die I Love
Techno uit de grond stampte, maar ook filosoof en tegenwoordig auteur van boeken over
event marketing, beende nerveus heen en weer over een vierkante betonvloer, waarrond
de stoelen van het publiek opgesteld stonden. Vanuit die arena wees Peter met wilde
gebaren naar de tips die op één van de aangebrachte televisieschermen verschenen
in een aandoenlijk Helvetica-achtig lettertype, geïllustreerd met foto’s die
samengesteld leken uit zijn archief van persoonlijke parafernalia. Op één van
de foto’s stond hij met zijn kinderen en een Aziatisch ogende vrouw. ‘Dat is
dus niet mijn vrouw, hé,’ verduidelijkte Decuypere.
Volgens Peter moet een goeie toekomstgerichte ondernemer zich
wapenen tegen blinde vlekken. Hij noemde ze blind spots. Door onze culturele idee-fixes
zijn wij, de oudere generatie, blind voor succesvolle nieuwe trends. Wie garen wil
spinnen uit de next big thing, moet
kinderen maken en die dan nauwgezet in het oog houden en desgewenst uitvragen
over wat ze leuk en goed vinden. Het publiek was niet zeker of Peter dit nu als
grap bedoelde of serieus meende, en dus werd er maar wat aarzelend gelachen. Volgende
onderwerp was Peters publieke imago, dat leed aan een erg vreemde vorm van
optisch bedrog: hoewel hij alles bij elkaar geteld slechts vier jaar I Love
Techno georganiseerd had, en daarna niet meer dan drie jaar de Fuse in Brussel
gemaakt had tot de gezellige toonzaal voor neonlichten die het nu is, bleven
mensen toch hém en niemand anders met beide ondernemingen associëren. Alle opvolgers
en voorgangers aan het roer kwamen in het publieke oog eerder als veredelde
geranten over. Hoewel vele mensen dit al opgemerkt hebben, vond Peter het toch
geen verloren moeite om dit op de Failing Forward-workshop alsnog even aan te
stippen.
Daarmee was de toon meteen gezet voor Peters opvolger op de
spreekvloer, Gabriel Szatan, die ook erg veel goede en coole dingen deed zonder
dat mensen daar noodzakelijkerwijs veel acht op sloegen. Ter introductie
verweet hij Peter zo grappig geweest te zijn tijdens zijn lezing, omdat dit de
lat voor hem nu erg hoog gelegd had. Dat er tussen de twee ook een vrouwelijke
stand-up comedian aan de beurt was geweest, Soe Nsuki, leek hem ontgaan te
zijn. Peter begon wild met zijn armen te zwaaien en dreigde er gespeeld
uitdagend mee om het podium te bestormen. Wat hij er gehoopt had te verwezenlijken
was niet meteen duidelijk, maar soms moet je in de zakenwereld al eens intuïtief
te werk gaan.
De zelfverklaarde rebel Gabriel Szatan kreeg in het
middelbaar van zijn leerkracht Engels de opdracht een essay te schrijven over
een groot literator, en besloot dat over Notorious B.I.G. te doen. Deze onverschrokken
verzetsdaad illustreerde het verdere bestaan van onze koppige einzelgänger. In
die zin had hij zijn plaats wel gevonden bij Boiler Room, waar de
bedrijfscultuur, zoals Gabriel het beschreef, erg om drugs en alcohol leek te
draaien. Hij herhaalde meerdere malen dat het een mirakel was dat het internetplatform
het zo lang overleefd had, gezien de hoeveelheid calamiteiten die al
voortgevloeid waren uit de substantieverslaving van de werknemers. Zo was een
cameraman, trippend op acid, in de luchthaven de beelden kwijtgeraakt van een
sessie die Grimes gedraaid had op Ibiza, waarbij ze memorabel genoeg zowel de
Vengaboys als Mariah Carey in één en dezelfde set verwerkt had. Eén van
Gabriels medepromotors was op zijn eigen evenement door de security buiten
gebonjourd wegens te dronken. Gabriel zelf had ooit een afspraak met Michelle
Obama gemist, omdat hij erg stoned was en dacht dat FLOTUS voor de rapper
‘Flying Lotus’ stond. Aan de laconieke manier waarop hij het vertelde merkte je
dat Gabriel van mening was dat het voornamelijk Michelle Obama was die iets
gemist had. De voornaamste les was dat het beeld van Boiler Room als geoliede geldmachine,
die gewiekst inspeelt op de angst van jonge mensen om onvergetelijke momenten
in het nachtleven te missen, helemaal fout zat. Blijkbaar was het gewoon een
spontane vriendenbende die toevallig miljoenen kreeg van commerciële partners
als Audi, Ray-ban en Adidas om feestjes op poten te zetten.
Er waren ook wel zwaardere fouten gemaakt. Zo huurde Boiler
Room, onoplettend wegens de consumptie van verdovende middelen, per ongeluk voor
een evenement in Pennsylvania een groep blanke politieagenten in om in hun
vrije tijd de security te doen op één van hun evenementen. Die agenten zaten
zelf onder de meth. Voor elk wat wils in deze wereld. In elk geval, op een
bepaald moment ontaardde het hele gebeuren in een reusachtige knokpartij
waarbij de politieagenten op de zwarte en andersgeaarde aanwezigen losgingen. Dat
soort zwaardere fouten dus. Gabriel zelf leidde op het evenement, als een soort
Oskar Schindler op XTC, een groepje aanwezigen richting veiligheid. Dat Boiler
Room dat overleefd had, had om een onduidelijke reden iets te maken met het
feit dat Donald Trump enkele dagen later tot president van Amerika verkozen werd.
Wat Gabriel betrof was het bijna magie, hoe Boiler Room na dit bloedbad toch
nog steeds feestjes kon organiseren. De conversaties die de aanwezige feestvierders
uit de zwarte en holebi-gemeenschap achteraf met elkaar voerden moeten ongeveer
zo geklonken hebben:
‘Dwayne heeft een schedelbreuk. Hij zal over een paar weken
weer uit het ziekenhuis mogen.’
‘Ja…’
‘Collin zal mogelijk nooit meer goed kunnen wandelen.’
‘Oké…’
‘Georgina heeft een gescheurde milt.’
‘Vertel me nu gewoon wat ik écht wil weten, Jake.’
‘Boiler Room zal het als merknaam en instituut overleven.’
‘Oh mijn God. Goddank.’ Waarop de aanwezigen elkaar, huilend
van opluchting, in de armen vielen.
Dat Gabriel een bevechter van discriminatie op alle fronten was,
mocht blijken toen hij op een avondje thuis zat en vaststelde hoe de ene na de
andere seksistische commentaar op de Boiler Room-pagina binnenstroomde terwijl
een vrouwelijke DJ haar ding deed. Uiteindelijk kon Gabriel het niet meer
verdragen en gebruikte het officiële Twitter-account van Boiler Room om de
trolls van antwoord te dienen. Met een poll, waarin hij de vraag ‘why do I feel
the need to slag off female dj’s’ stelde, en daarop enkele mogelijke antwoorden
bood die voornamelijk op ‘ik ben gewoon nen dikke frustro’ neerkwamen. Hoewel
het commerciële waanzin was om je eigen klanten terecht te wijzen, wist Boiler
Room het toch maar weer eens te overleven. Sinds dit dieptepunt op het vlak van
vrouwenrechten waren de wolken verdwenen en was de zon doorgebroken. Boiler
Room programmeerde meer vrouwelijke dj’s en bande seksistische opmerkingen van
het forum.
Allemaal dankzij Gabriels onbevreesde en spontane interventie.
Gabriel benadrukte hoe opmerkelijk het was dat hij er al in 2015, nog voor
#MeToo, in geslaagd was vast te stellen dat het niet oké was om online tegen
een vrouw te zeggen dat je haar wil neuken, of dat ze op haar knieën moet gaan
en je een fikse pijpbeurt moet geven. Dat getuigde van bovennatuurlijke sensitiviteit,
enkel aanwezig bij echte baanbrekers. Iedereen kent wel de onvergetelijke
emancipatorische mijlpalen van de laatste honderd jaar: Gandhi’s Zoutmars in
1930, Rosa Parks’ weigering om haar plaats op de bus op te geven in 1955,
Martin Luther King’s ‘I Have a Dream’-toespraak uit 1963. Maar niemand heeft
het over Gabriel Szatan’s Boiler Room-tweet van 2015. Een mistoestand die
Gabriel desnoods zelf rechtzet. Een kwatong zou beweren dat Gabriels online
redding van een vrouwelijke dj in nood een vergevorderd riddercomplex verraadt,
maar gelukkig ben ik geen kwatong.
Wat we er allemaal uit moesten leren als aspirant-ondernemers
was niet helemaal duidelijk, behalve dat het belangrijk was om voor het aannemen
van een job goed te controleren hoeveel mogelijkheid die job bood om
ongehinderd drugs en alcohol te gebruiken tijdens de werkuren. En ook dat geen
enkele hoeveelheid succes ooit een bevredigende hoeveelheid persoonlijke
erkenning oplevert. Het publiek ging zo op in de zelfverheerlijking die zich in
de arena voltrok dat het niet wist wat het aan moest met de zelfrelativering
van Soe Nsuki. Uiteindelijk leverde het evenement toch iets op: geruststelling
over de toekomst. Blijkbaar zal die toch niet al te veel van het heden
verschillen. Of van het verleden.
